Çağın Sinsi Hastalığı Anemiye Dikkat!
Son yıllarda çok sık duyduğumuz “anemi” hastalığı, halk arasında kansızlık olarak biliniyor ve kan miktarının düşmesi anlamına geliyor. Özellikle büyüme çağındaki çocuklarda, kadınlarda ve yaşlılarda görülüyor. Aneminin ortaya çıkmasında rol oynayan birçok neden bulunuyor.
Bunlar arasında demir eksikliği gibi çok sık karşılaşılan nedenlerin yanı sıra, B12 vitamini eksikliği, bazı romatizmal hastalıklar, infeksiyon hastalıkları, kan kanseri ya da bazı iç organların kanseri gibi ciddi hastalıklar da yer alabiliyor.
ANEMİNİN NEDENİ ÇOK ÖNEMLİ
Aneminin ortaya çıkışının temelinde çok farklı sebepler bulunabiliyor. En sık karşılaşılan neden olan demir eksikliğinin kadınlarda daha çok görüldüğü, bunun da nedeninin uzun süren adet kanamaları olduğu biliniyor. Uzun süren adet kanamalarının nedeni bulunup tedavi edilmediği sürece de kansızlık devam ediyor. Ayrıca beslenme şekli, gebelik ve emzirme de demir eksikliğine bağlı kansızlığa neden olabiliyor.
Anemi şüphesiyle gelen hastanın tıbbi hikayesi dinlendikten sonra fizik muayenesinin yapılması, daha sonra da gerekli kan testlerinin yapılması gereklidir. Kısa vadede gelişen anemiler olduğu gibi kronik (uzun süreli) anemiler de görülebiliyor. Hastaların en sık yakındıkları durum halsizlik ve çabuk yorulma olmakla beraber çarpıntı, saç dökülmesi, uyku düzensizliği, tırnaklarda kırılma aneminin önemli belirtilerindendir. Bulgular daha çok kronik anemilerde görülüyor; Hastanın yüz renginde soluklaşma, saçların cansızlığını kaybetmesi, dilinin üzerinde düzleşme saptanabiliyor. Fizik incelemede ise tırnakların konkav özelliğinin yitirilip düzleşmesi, dudak kenarlarında çatlaklar oluşması, kalp seslerinde hızlanma, kalpte üfürümlerin duyulması anemi için önemli bulguları oluşturuyor. Sık olmasa da dalak ve karaciğerde büyüme olabiliyor. Bunun dışında kansızlığın tipine bağlı çeşitli döküntüler, kanama odakları ve morluklar görülebiliyor.
B12 EKSİKLİĞİ ANEMİYE NEDEN OLUYOR
B12 ve demir vücutta üretilmeyen, dışarıdan alınan moleküller olduğu için, eksiklikleri daha çok beslenme ve emilim kusurlarına bağlı olarak ortaya çıkıyor. Süt, süt ürünleri, yumurta, et ve sakatatta bulunan B12 vitamininin eksikliği kansızlık ve sinir sistemini ilgilendiren bazı hastalıklara yol açabiliyor. Bu eksiklik en çok vejetaryenlerde görülüyor. Vücutta hücrelerin çoğalmasını ve büyümesini sağlayan B12 vitamininin eksikliğinde, kan hücrelerinin içinde bulunan hemoglobin maddesinin yapımı azalıyor, bir süre sonra kansızlık oluşabiliyor. Geçirilmiş mide ameliyatları, mide-bağırsak kanserleri ya da bu sistemin emilim kusuru yaratan bazı hastalıkları nadiren de olsa B12 vitamini eksikliğine neden olabiliyor. Bu nedenle B12 vitamini eksikliği görüldüğünde, mide-bağırsak sistemini de taramak gerekiyor.
TEDAVİ EDİLMEZSE BİRÇOK SORUNA YOL AÇIYOR
Kansızlığın tedavi edilmemesi vücudun zorlanması anlamına geliyor. Çünkü kansızlık durumunda vücut, hipoksi denilen oksijen yetersizliğini yaşıyor. Bu tabloda dokulara gitmesi gerekenden daha az miktarda oksijen gidiyor. Demir eksikliğine bağlı kansızlık uzun sürdüğünde, zorlanmaya bağlı olarak kalp büyüyor ve kalp yetmezliği oluşabiliyor. Akciğerler zorlandığından, nefes darlığı oluşuyor. Dokulara az oksijen gittiğinden, dokunun oksijensiz kalması sonucu tüm iç organlar, beyin ve kaslar da etkileniyor. Yaygın ağrılar, kramplar, unutkanlık ve duygu durum bozuklukları görülebiliyor, ellerde ve ayaklarda uyuşmaya başlıyor.
Kansızlık tespit edildiğinde nedene yönelik tedavi uygulanması gereklidir. Demir eksikliği, B12 vitamini ve folik asit eksikliğinde ortaya çıkan kansızlığın ilaç tedavisi mümkün, fakat bu duruma yol açan neden bulunup tedavi edilmelidir. Bu amaçla özellikle demir eksikliğine bağlı kansızlık saptanan erkek hastalarda veya uzun adet kanaması öyküsü olmayan bayan hastalarda yemek borusu, mide veya barsaklarda kan kaybına yol açabilen bir durumun varlığı araştırılmalıdır. Özellikle yemek borusu, mide ve barsak kanserlerinde bazen ilk bulgu kansızlık olabilir. Bu nedenle yukarıda belirtilen özelliklere sahip hastalarda endoskopi ve kolonoskopi ile mide-barsak sistemi taranmalıdır.
