Diyabet (Şeker Hastalığı) Nedir?
Diyabet, insülin yetersizliği veya yokluğu sonucu oluşur ve kan şekerinin yükselmesine neden olur. Şeker hastalığı ülkemizde, görülme sıklığı giderek artan, ciddi organ kayıplarına neden olan, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen, kronik, ömür boyu süren bir hastalıktır. İnsülin, pankreas adı verilen organımızdan salgılanan bir hormondur.
Vücudumuz, insülin olmadan alınan gıdaları istenilen şekilde kullanamaz. Sağlıklı bireylerde besinlerle alınıp kana geçen şeker, insülin hormonunun yardımı ile hücrelere taşınır. Böylece kandaki şeker miktarı normal düzeyde kalır. Şeker hastalarında ise, insülin hormonu eksik veya etkisiz olduğu için besinlerle alınan şeker hücrelere taşınamaz ve kandaki şeker miktarı yükselir. Diyabetin kesin tedavisi olmamasına rağmen, kan şekeri düzeyleri normale yakın tutularak kontrol altına alınabilir.
Kimler Diyabet Riski Taşır ?
- Aşırı kilolu kişiler
- Ailesinde diyabet olan kişiler
- Fiziksel aktivitesi düşük olan kişiler
- Hipertansiyonu olan kişiler
- Fazla yağlı ve düşük posalı besin tüketen kişiler
- Bazı ilaçları kullanan kişiler
- Gebelik şekeri olan kişiler
DİYABETİN TİPLERİ NELERDİR ?
2 tipi vardır.
TİP 1 DİYABET
Genelde çocukluk çağında ve gençlerde görülür. Nadir görülür (tüm DM hastalarının 1/10 azı). Bu hastalarda vücut insülin üretemez. Her gün insülin tedavisi kullanmaları gerekir.
TİP 2 DİYABET
En sık rastlanan biçimidir. Tüm DM hastalarının 9/10’ unu kapsar. Bu hastalarda insülin üretilmektedir fakat iyi kullanılamamaktadır, ama zamanla insülin üretimi de azalmaktadır. Genelde 40 yaşından sonra ortaya çıkar. İlaç tedavisi veya insülin tedavisi verilebilir.
DİYABETİN BELİRTİLERİ NELERDİR ?
- Sık idrara çıkma
- Aşırı acıkma yada susama
- Yorgunluk
- Yaraların geç iyileşmesi
- Sık sık enfeksiyon geçirme
- Ellerde ya da ayaklarda uyuşma, karıncalanma
- Bulanık görme
- Cinsel sorunlar
- Cilt kuruluğu, kaşıntı
- Beklenmeyen kilo kaybı
Şeker hastalığının vücudumuza uzun dönemde zararlı etkileri vardır. Bunları kalp-damar hastalıkları, böbrek sorunları, göz sorunları, felç riski, duyu kayıpları, ayak yaraları, sık enfeksiyonlar ve cinsel sorunlar olarak sıralayabiliriz.
DİYABET TEDAVİSİ
Şeker hastalığında tedavinin birinci amacı kan şekerini normal sınırlarda tutmaktır. İkinci olarak şeker hastalığına bağlı gelişebilecek sağlık sorunlarının ortaya çıkışını engellemek veya önlemektir. Böylece hastamızın yaşam süresini ve kalitesini yükseltmektir.
Öncelikle hastanın eğitimi çok önemlidir. Diyabeti kontrol altına almanın ilk adımı hastalığı öğrenmektir. Her şeker hastasının tedavisi kendine özeldir. Komşunuzun kullandığı şeker ilacı size uygun olmayabilir. İkinci basamakta hastanın diyetine uyması gereklidir. Şeker hastası diyetinde alması gereken kaloriyi bilmelidir. Fazla veya az kalori alınması şeker kontrolünü zorlaştıracaktır. Beslenme programı kişiye uygun olarak diyetisyen tarafından oluşturulmalı ve bu programa mutlaka uyulmalıdır. Tıbbi beslenme tedavisi 3 ana ve 3 ara öğün olacak şekilde düzenlenmeli; sık sık, az beslenmeye ve öğün atlamamaya özen gösterilmelidir. Şeker içeren besinlerden (reçel, çikolata, pasta, meşrubat) uzak durulması gerekir. Karbonhidrat içeren besinlerin (ekmek, patates, makarna, pilav) fazla tüketilmemesi önemlidir. Bol sebze, lifli besinler ile günde 2-3 porsiyon meyve tüketilmesi ve günde en az 10 bardak (2 litre) su içilmesi önerilerimiz arasındadır. Diyabetli kişilerde egzersiz de önemlidir. Şeker hastası için en ideal egzersiz yürüyüştür. Yürüyüş, haftada en az 3 gün, 45 dakikalık bir zaman diliminde tempolu olarak yapılmalıdır. Diyabet tedavisi ilaçlar ve/veya insülin kullanımı şeklinde doktorunuz tarafından düzenlenir. Bu konuda doktorunuzun tavsiyelerine uyulması ve düzenli kontrollere gidilmesi çok önemlidir.
